محبوبه عمیدی: ویروس‌ها را نمی‌توان بخشی از موجودات زنده به شمار آورد، چراکه آنها برای رشد و تکثیر به میزبانی نیاز دارند که می‌تواند انسان، بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری و حتی باکتری باشد. تاکنون باکتریوفاژها - ویروس‌های متعددی که ساختار باکتری‌ها را برای رشد و تکثیر انتخاب می‌کنند- شناخته شده‌اند، اما کشف ویروفاژهایی که انگل ویروس‌های دیگر خواهند بود و اثر زیست‌محیطی آنها، ‌کشفی کاملا جدید و حیرت‌انگیز است.

 

به گزارش نیچر،‌ نقشه‌برداری ژنتیکی حیات میکروبی در دریاچه‌ای کاملا شور و دارای مواد آلی در جنوبگان به این کشف باارزش منجر شده است. محققان این ویروفاژ را «ویروفاژ دریاچه آلی» یا به اختصار OLV (او.ال.وی) نام‌گذاری کرده‌اند.

آنها ژنوم این ویروفاژ را در حال تکثیر درون ساختار phycodnaviruses - گروهی از ویروس‌های بزرگ که انگل جلبک‌ها هستند، کشف کرده‌اند. تبادل ژنتیکی میان این دو ویروس و احتمال تکامل، انگل بودن او.ال.وی را تأیید می‌کند. از سوی دیگر جمعیت جلبک‌ها در آب‌های حاوی او.ال.وی به مراتب بیشتر است و این موضوع نشان می‌دهد از تعداد ویروس‌های انگل آنها کاسته شده است.

ریکاردو کاویشیولی، میکروبیولوژیست دانشگاه نیوساوت‌ولز در سیدنی و همکارانش برای بررسی این تغییر جمعیت، مدل ریاضی را طراحی کرده‌اند که نشان می‌دهد با حضور این ویروفاژها در محیط بسته این دریاچه، شانس رشد جلبک‌ها در 2 ماه تابستان که دریاچه یخ‌زده نیست، افزایش پیدا خواهد کرد.

توضیح عکس مجاور: در بخش بالای تصویر، قربانی ویروفاژ کشف شده در دریاچه آلی را مشاهده می‌کنید. در قسمت پایین، چپ ویروفاژ به ساختار این ویروس وارد شده است.

کشف یک نمونه دیگر

نمونه دیگری از ویروفاژها که طی ماه گذشته کشف شده، می‌تواند ویروس‌ بزرگی را که انگل Cafeteria roenbergensis نام دارد و نوعی از فراوان‌ترین زئوپلانگتون‌ها است، از پا در آورد. این ویروفاژها حتی می‌توانند پلانگتون‌های آلوده به این ویروس را نیز نجات دهند. اثر این ویروفاژها در اجتماع پلانگتون‌ها و انگل آنها پیش از این شناخته شده بود، اما تنها زمانی اثر انگلی این ویروس‌ها روی انگل Cafeteria roenbergensis مشخص شد که محققان موفق به تعیین توالی ژنتیکی آنها شدند.

شواهد نشان می‌دهند Sputnik، ویروسی که اولین‌بار در برج‌های خنک‌کن در فرانسه کشف شد، اولین ویروفاژ شناخته شده است. محققانی که این ویروس را کشف کردند، دلیل قانع‌کننده‌ای برای اثبات اثر انگلی آن روی ویروس‌ها نداشتند اما امروزه با اثبات وجود دو نمونه تازه، به کمک محققان استرالیایی آمده‌اند تا تجربیاتشان را در اختیار آنها قرار دهند.

میزبان این ویروفاژ نیز ویروس بزرگ دیگری دارای دی.ان.ای است. ژنوم پیچیده و بزرگ این ویروس‌ مانند دو نمونه دیگر آن را مستعد تغییرات ژنتیکی ایجاد شده توسط ویروفاژها کرده است، چیزی که در ویروس‌های کوچکتر غیرممکن به نظر می‌رسد.